Bioloji parçalana bilən plastiklər VS təkrar emal edilmiş plastiklər

Bioloji parçalana bilən plastiklər VS təkrar emal edilmiş plastiklər
Plastik müasir sənayenin ən vacib əsas materiallarından biridir. “Our World in Data” jurnalının statistikasına görə, 1950-ci ildən 2015-ci ilə qədər insanlar ümumilikdə 5,8 milyard ton plastik tullantı istehsal edib ki, bunun da 98%-dən çoxu zibilliyə atılıb, tərk edilib və ya yandırılıb. Yalnız bir neçə-2% təkrar emal olunur.

“Science” jurnalının statistikasına görə, qlobal istehsal bazası kimi qlobal bazar roluna görə Çin tullantı plastiklərinin miqdarına görə dünyada birinci yerdədir və 28% təşkil edir. Bu plastik tullantılar təkcə ətraf mühiti çirkləndirir və sağlamlığa təhlükə yaratmır, həm də qiymətli torpaq ehtiyatlarını zəbt edir. Ona görə də ölkəmiz ağ çirklənmə ilə mübarizəyə böyük əhəmiyyət verməyə başlayıb.

Plastiğin ixtirasından sonra 150 il ərzində okean axınlarının təsiri ilə Sakit Okeanda üç iri miqyaslı plastik zibil zibilliyi əmələ gəlib.

Dünyada 65 illik plastik istehsalının yalnız 1,2%-i təkrar emala çevrilib, qalan hissəsi isə insan ayaqları altında basdırılıb və 600 il xarab olmasını gözləyir.

IHS statistikasına görə, 2018-ci ildə qlobal plastik tətbiq sahəsi əsasən qablaşdırma sahəsində olub və bazarın 40%-ni təşkil edib. Qlobal plastik çirklənməsi də əsasən qablaşdırma sahəsindən gəlir və 59% təşkil edir. Qablaşdırma plastiki təkcə ağ çirklənmənin əsas mənbəyi deyil, həm də birdəfəlik (təkrar emal olunarsa, dövrlərin sayı çox olur), təkrar emal edilməsi çətin (istifadə və tərk edilmə kanalları səpələnmişdir), aşağı performans tələbləri və yüksək çirkli məzmun tələbləri.

Bioloji parçalana bilən plastiklər və təkrar emal edilmiş plastiklər ağ çirklənmə problemini həll etmək üçün iki potensial variantdır.
Bioloji parçalana bilən plastik

Bioloji parçalana bilən plastiklər məhsulları istifadə üçün performans tələblərinə cavab verə bilən, saxlama müddətində dəyişməz qalan və istifadədən sonra təbii ekoloji şəraitdə ekoloji cəhətdən zərərsiz maddələrə çevrilə bilən plastiklərə aiddir.

0 1 Parçalana bilən plastiklərin deqradasiyası prosesi

0 2Plastiklərin parçalanması

Bioloji parçalana bilən plastiklər müxtəlif deqradasiya üsullarına və ya xammallara görə təsnif edilə bilər.

Deqradasiya üsullarının təsnifatına görə parçalana bilən plastikləri dörd kateqoriyaya bölmək olar: bioloji parçalana bilən plastiklər, fotoparçalanan plastiklər, foto və bioloji parçalana bilən plastiklər və suda parçalana bilən plastiklər.

Hazırda fotoparçalanan plastiklərin və foto və bioloji parçalanan plastiklərin texnologiyası hələ yetişməyib və bazarda az sayda məhsul var. Buna görə də, aşağıda qeyd olunan parçalana bilən plastiklərin hamısı bioloji parçalana bilən plastiklər və suda parçalana bilən plastiklərdir.

Xammalın təsnifatına görə parçalana bilən plastikləri bioloji əsaslı parçalana bilən plastiklərə və neft əsaslı parçalana bilən plastiklərə bölmək olar.
Bioloji parçalana bilən plastiklər, neft kimi ənənəvi enerji mənbələrinin istehlakını azalda bilən biokütlədən istehsal olunan plastiklərdir. Bunlara əsasən PLA (polilaktik turşu), PHA (polihidroksialkanoat), PGA (poliglutamik turşu) və s. daxildir.

Neft əsaslı parçalana bilən plastiklər, əsasən PBS (polibutilen süksinat), PBAT (polibutilen adipat/tereftalat), PCL (polikaprolakton) esteri) və s. daxil olmaqla xammal kimi fosil enerjisi ilə istehsal olunan plastiklərdir.

0 3 Parçalana bilən plastiklərin üstünlükləri

Bioloji parçalana bilən plastiklərin performans, praktiklik, parçalanmaq və təhlükəsizlik baxımından üstünlükləri var.

Performans baxımından, parçalana bilən plastiklər bəzi xüsusi sahələrdə ənənəvi plastiklərin performansına çata və ya onu keçə bilər;

Praktiklik baxımından parçalana bilən plastiklər oxşar ənənəvi plastiklərlə oxşar tətbiq performansına və gigiyenik performansa malikdir;

Parçalana bilən plastiklər istifadə edildikdən sonra təbii mühitdə (xüsusi mikroorqanizmlər, temperatur, rütubət) tez parçalana bilər və ətraf mühitə təsirini azaldaraq ətraf mühit tərəfindən asanlıqla istifadə edilən parçalara və ya qeyri-toksik qazlara çevrilə bilər;

Təhlükəsizlik baxımından parçalana bilən plastiklərin deqradasiyası zamanı yaranan və ya qalan maddələr ətraf mühitə zərərsizdir və insanların və digər orqanizmlərin sağ qalmasına təsir göstərməyəcəkdir.

Hal-hazırda ənənəvi plastikləri əvəz etmək üçün ən böyük maneə parçalana bilən plastiklərin istehsal dəyərinin oxşar ənənəvi plastiklərdən və ya təkrar emal edilmiş plastiklərdən daha yüksək olmasıdır.

Buna görə də, qablaşdırma və kənd təsərrüfatı filmləri kimi qısa ömürlü, təkrar emal edilməsi və ayrılması çətin olan, aşağı performans tələbləri olan və yüksək çirklilik tələbləri olan tətbiqlərdə parçalana bilən plastiklər alternativ olaraq daha çox üstünlüklərə malikdir.

təkrar emal edilmiş plastik
Təkrar emal edilmiş plastiklər dedikdə, tullantı plastiklərin ilkin emal, ərimə qranulyasiyası və modifikasiya kimi fiziki və ya kimyəvi üsullarla emalı nəticəsində əldə edilən plastik xammal nəzərdə tutulur.

Təkrar emal edilmiş plastiklərin ən böyük üstünlüyü onların yeni materiallardan və parçalana bilən plastiklərdən daha ucuz olmasıdır. Fərqli performans ehtiyaclarına uyğun olaraq, plastiklərin yalnız müəyyən xüsusiyyətləri emal edilə bilər və müvafiq məhsullar istehsal edilə bilər.

Döngələrin sayı çox olmadıqda, təkrar emal edilmiş plastiklər ənənəvi plastiklərə oxşar xassələri saxlaya bilər və ya təkrar emal edilmiş materialları yeni materiallarla qarışdıraraq sabit xüsusiyyətlərini qoruya bilər. Bununla belə, bir neçə dövrədən sonra təkrar emal edilmiş plastiklərin performansı əhəmiyyətli dərəcədə azalır və ya istifadə edilə bilməz hala gəlir.
Bundan əlavə, təkrar emal edilmiş plastiklərin qənaətliliyini təmin etməklə yanaşı, yaxşı gigiyenik performansı saxlamaq çətindir. Buna görə təkrar emal edilmiş plastiklər dövrlərin sayının az olduğu və gigiyenik performans tələblərinin yüksək olmadığı sahələr üçün uyğundur.

0 1

Təkrar emal edilmiş plastik istehsal prosesi

0 2 Təkrar emaldan sonra ümumi plastiklərin performans dəyişiklikləri
Qeydlər: Ərimə indeksi, emal zamanı plastik materialların axıcılığı; xüsusi özlülük, vahid həcmdə mayenin statik özlülüyü

Müqayisə olunur
Bioloji parçalana bilən plastik
VS təkrar emal edilmiş plastik

1 Müqayisə üçün deqradasiyaya uğrayan plastiklər, daha dayanıqlı performanslarına və daha aşağı təkrar emal xərclərinə görə, qısamüddətli və təkrar emal və ayrılması çətin olan qablaşdırma və kənd təsərrüfatı filmləri kimi tətbiqlərdə daha çox alternativ üstünlüklərə malikdir; təkrar emal edilmiş plastiklərin təkrar emal xərcləri daha azdır. Gündəlik qablar, tikinti materialları və uzun istifadə müddəti olan, çeşidlənməsi və təkrar emal edilməsi asan olan elektrik cihazları kimi tətbiq ssenarilərində qiymət və istehsal dəyəri daha sərfəlidir. İkisi bir-birini tamamlayır.

2

Ağ çirklənmə əsasən qablaşdırma sahəsindən gəlir və parçalana bilən plastiklərin oynamaq üçün daha çox yeri var. Siyasət təşviqi və xərclərin azaldılması ilə gələcək parçalana bilən plastik bazarının geniş perspektivləri var.

Qablaşdırma sahəsində parçalana bilən plastiklərin dəyişdirilməsi həyata keçirilir. Plastiklərin tətbiq sahələri çox genişdir və müxtəlif sahələrin plastiklərə fərqli tələbləri var.
Avtomobillərdə, məişət texnikasında və digər sahələrdə plastiklərə qoyulan tələblər onların davamlı olması və asanlıqla ayrılması, tək plastikin miqdarının böyük olması, buna görə də ənənəvi plastiklərin vəziyyətinin nisbətən sabit olmasıdır. Plastik torbalar, nahar qutuları, malç plyonkaları və təcili çatdırılma kimi qablaşdırma sahələrində plastik monomerlərin az istehlakı səbəbindən onlar çirklənməyə meyllidirlər və effektiv şəkildə ayrılması çətindir. Bu, parçalana bilən plastiklərin bu sahələrdə ənənəvi plastikləri əvəz etmə ehtimalını artırır. Bu, 2019-cu ildə parçalana bilən plastiklərə qlobal tələb strukturu ilə də təsdiqlənir. Parçalana bilən plastiklərə tələbat əsasən qablaşdırma sahəsində cəmlənib, çevik qablaşdırma və sərt qablaşdırma ümumilikdə 53% təşkil edir.

Qərbi Avropa və Şimali Amerikada bioloji parçalana bilən plastiklər daha əvvəl inkişaf etmiş və formalaşmağa başlamışdır. Onların tətbiq sahələri qablaşdırma sənayesində cəmləşmişdir. 2017-ci ildə alış-veriş çantaları və istehsal çantaları Qərbi Avropada parçalana bilən plastiklərin ümumi istehlakının ən böyük payını (29%) təşkil edib; 2017-ci ildə qida qabları, nahar qutuları və qab-qacaq Şimali Amerikada parçalana bilən plastiklərin ümumi istehlakında ən böyük payı (53%) təşkil edib. )

Xülasə: Bioloji parçalana bilən plastiklər ağ çirklənməyə plastik təkrar emaldan daha təsirli bir həlldir.

Ağ çirklənmənin 59%-i qablaşdırma və kənd təsərrüfatı plyonkalı plastik məhsullardan qaynaqlanır. Bununla belə, bu tip istifadə üçün plastiklər birdəfəlik istifadə olunur və təkrar emal etmək çətindir, bu da onları plastik təkrar emal üçün yararsız edir. Yalnız parçalana bilən plastiklər ağ çirklənmə problemini əsaslı şəkildə həll edə bilər.

Parçalana bilən plastiklərin tətbiq oluna bilən sahələri üçün performans darboğaz deyil və qiymət bazarda ənənəvi plastiklərin parçalana bilən plastiklərlə əvəzlənməsini məhdudlaşdıran əsas amildir.